Женнифер кетди, ортидан ҳавога учган миллионлар ва расвоси чиққан стадион қолди

Ўзбекистонликлар учун ўтган ҳафтанинг энг шов-шувли воқеаси дунё мегаюлдузи Женнифер Лопезнинг Тошкентда концерт бергани бўлди. 7 август куни “Бунёдкор” стадионида бўлиб ўтган тадбир қўшиқчининг “Up All Night: Live in 2025” жаҳон гастроли доирасида ташкил этилди. Женнифер Лопез Тошкентга аввал ҳам келгани, кичик ва ёпиқ давраларда қўшиқ куйлаганини айтиб ўтган, аммо бу галги концерт унинг Ўзбекистондаги илк катта чиқиши бўлди. Томошабинлар саҳна шоуси, машҳур ҳитлар ва профессионал хореографик чиқишлардан баҳраманд бўлди.

Хўш, бу шоу қандай маблағлар эвазига нима мақсадда ташкил этилди ва ўзини оқладими?

Машҳур қўшиқчи ва актриса Женнифер Лопез шу йилнинг 8 июлидан 12 августига қадар дунёнинг 13 давлатидаги 20 та шаҳарда ўзининг жаҳон гастролини ўтказмоқда. Испания, Венгрия, Италия, Туркия, БАА, Польша, Миср, Қозоғистон, Арманистон ва Ўзбекистон кабилар шулар жумласидан.

“Ахборот 24” дастурида маълум қилинишича, америкалик мегаюлдузнинг концерти учун 25 мингта чипта сотилган бўлиб, шундан 15 мингдан ортиғи ёки 67 фоизини хорижликлар сотиб олган. Қайд этилишича, мамлакатлар бўйича 7,5 мингта чиптани Россия фуқаролари, 2,5 мингдан ортиғини Қозоғистон фуқаролари сотиб олган. Қолган харидорлар Европа ва бошқа мамлакатлардан бўлган.

Лавҳада таъкидланишича, концерт чипталари нархи 1 миллион сўмдан 4,2 миллион сўмгача эди. Хабар қилинишича, концертга келган хорижликлар Ўзбекистонга 4-6 кунлик саёҳат учун тур-пакетларни харид қилган.

Келинг, мавжуд маълумотлардан фойдаланиб, Ўзбекистон учун концертдан кейинги кирим-чиқимлар қандай бўлганини тахминан ҳисоб-китоб қилиб кўрамиз. 

Агар чипталарнинг ўртача нархи 2 миллион 570 минг бўлса, тадбирда иштирок этган жами 25 минг киши сотиб олган чиптадан тахминан 64 миллиард 250 миллион сўм тушади. 

Агар хориждан келган 15 минг мухлиснинг ҳар бири 4-6 кунлик тур-пакетлар сотиб олган бўлса, мамлакатда қанча пул сарф қилади? Марказий Осиё минтақасидаги сайёҳлик ҳақида маълумотлар жамловчи “Tourcentralasia” блоги ҳисоб-китобларига кўра, ўртача даражали саёҳатни амалга ошираётган бир турист Ўзбекистонда кунига ўртача 1,2-1,6 миллион сўм маблағ сарфлайди. Демак, 15 минг хорижлик 4-6 кунда 144 миллиард сўм сарфлайди. Шунда фақатгина чипта сотуви ва сайёҳларнинг эҳтимолий харажатларидан келиб чиқиб, ҳозирча мамлакат фойдасига камида 208 миллиард сўм атрофида маблағ кирганини тахмин қилиш мумкин.

Келинг, энди харажатлар ҳақида гаплашсак. Гастроль давомида Лопез ўз хизмати учун 2,5 миллион доллар атрофида гонорар олаётгани айтилмоқда. Демак, катта эҳтимол билан Тошкентдан ҳам шундай сумма сўралган, агар Лопез Ўзбекистонга чегирма қилиб бермаган бўлса, албатта.

Бундан ташқари, қўшиқчи ва унинг 90 кишилик жамоасининг икки кунлик яшаш харажатлари ҳам анойи эмас. Масалан, Арманистон Лопез овқатланиши учун икки кунда 37 минг доллар, меҳмонхона харажатлари учун эса 10 минг доллар сарфлагани айтилмоқда. Бу фақат қўшиқчининг харажатлари, холос. Жамоаси билан қўшиб ҳисоблаганда эса бу рақамлар 248 минг долларга айланади. Ўзбеклар учун “меҳмон – атойи Худо”. Бизникилар ҳам Лопезни арманистонликлардан кам меҳмон қилмагандир, ҳар қалай.

Агар ҳукумат ахборот каналларида айланаётган рақамлар бўйича ҳисоб-китоб қилсак ва натижадаги энг катта рақамни олиб, уни АҚШ долларига айлантирсак, бу 16,4 миллион долларини ташкил этмоқда. Бундан санъаткорнинг 2,5 миллион долларлик гонорари, қарийб 250 минг долларлик яшаш харажатлари, тадбир ташкилий ишлари ва “Бунёдкор” стадионининг пайҳон бўлган 1 миллион долларлик майдонини айириб ташласак, бизга қоладиган маблағ тахминан 11-12 миллион долларини ташкил этади.

Булар шунчаки очиқ манбаларда акс этган рақамлар асосида қилинган қўшув ва айирувлар натижасидир. Аммо ҳалигача бирор расмий ташкилот чиқиб, рақамларни очиқламади.

Женнифер Лопезнинг Тошкентдаги концерти ташаббускори Маданият ва санъатни ривожлантириш жамғармасидан расмий рақамлар ҳақида маълумот олишга уриниб кўрдик, аммо жамғарма қўнғироқларга жавоб бермади.

Меҳмон яхши-ю, унинг ташвиши ёмон-да! Мана масалан, Арманистон ҳукумати мегаюлдуз Женнифер Лопезнинг концертини дабдаба билан ўтказди, санъаткор ва уни жамоасини ҳам ҳашаматли кузатди. Аммо энди бу пулларнинг бари давлат ҳисобидан кетгани учун халқ норозилик билдириб, масъулларнинг жавобгарликка тортилишини талаб қилмоқда. Ташкилотчиларнинг эса боши қотган.

Маҳаллий нашрларда ёзилишича, Ереван вице-мэри Армен Памбукчян ҳукумат концерт учун 7 миллион доллар ажратганини, бироқ харажатлар ўзини оқлаганини айтган. Шундай бўлса-да, кўпчилик, хусусан, собиқ бош вазир Грант Багратян бу харажат конституцияга зид эканини, бунинг учун тегишли шахслар жавобгарликка тортилиши кераклигини айтмоқда.

Шундай қилиб, ўзбекистонлик ташкилотчилар тадбир учун қанча пул сарфлагани ҳам, қанча фойда олгани ҳам номаълумлигича қолмоқда. Агар Ўзбекистон ҳам Арманистончалик маблағ сарфлаган бўлса, юқоридаги 11-12 рақамлари 8-9 га айланади.

Футбол майдонидан кўчирилган футбол ўйини

7 август куни “Бунёдкор” стадионида америкалик қўшиқчининг концерти бўлиб ўтиши муносабати билан Ўзбекистон Суперлигасининг 17 туридаги “Бунёдкор” – “Шўртан” учрашуви “Жар” стадионига кўчирилган. 

Футбол ўйингоҳларида ўтказиладиган тадбирларнинг ёмон томонларидан бири бу стадионни банд қилишдир. Айниқса, Лопездек мегаюлдуз концерти маҳаллий ўйинлардан анча устун кўрилиши юқоридаги ҳолатда акс этади. Афсуски, режалаштирилган ўйиннинг режалаштирилмаган жойга кўчирилиши келтирилган ягона ноқулайлик эмас.

Гап шундаки, “Бунёдкор” стадионининг концертдан кейинги ҳолати жамоатчиликда хавотир уйғотмоқда.

Маълумотларга кўра, дастурдан сўнг стадион майсаси жиддий зарар кўрган. Спорт нашрлари ва блогерлар майдоннинг ҳолати айни вақтда ёмон экани ҳақида постлар қолдириб, майсанинг шикастлангани акс этган суратларни эълон қилмоқда. Маълум бўлишича, концерт учун ўрнатилган конструкция, яъни Женнифер Лопез учун тайёрланган махсус саҳна стадионнинг бир қисмини чўктирган.

Бундан ташқари, стадиондаги суғориш ҳамда дренаж (ёмғир суви ва ортиқча сувларни чиқариб юбориш) тизимига жиддий зарар етказилган. Ўзбекистон Профессионал футбол лигаси директори Диёр Имомхўжаевнинг қайд этишича, бунга қадар стадион чимини мазкур ҳолатга келтириш учун 1 миллион доллар атрофида маблағ ажратилган. УзПФЛ раҳбари бу ҳақда қуйидагича пост қолдирди:

“Хивадаман. Кўзим билан кўрмадим, аммо расмларга кўра, кутилмаларимиз ўзини оқлади. 1 миллион (доллар)га қилинган майдон ўлди. 1 миллион ҳам стадион қурилаётганда баъзи жиҳатлар ура-ура билан қилингани оқибатида кетди. Ҳеч бўлмаса, 400 минг (доллар)га қилиш мумкин эди”.

13 йил олдин қурилган мазкур майдон сифати ҳақида кўп маротаба ёмон таърифлар айтилган. 2023 йилнинг қишида эса 80% табиий ва 20% сунъий ўтдан иборат янги гибрид майдон ўрнатилганди.

Спорт журналисти Нарзулла Сайдуллаев ўзининг Telegram-каналида энди майдонни тиклаш учун 2 ой вақт керак бўлиши ҳақида ёзди.

“Стадион чими билан шуғулланадиган агроном билан гаплашдим. Унинг айтишича, ўлган майсаларни махсус техника ёрдамида териб чиқиш керак. “Бунёдкор” стадионида мана шундай техника бор экан. Агрономнинг айтишича, энди майса ўзига келиши учун тахминан 2 ой вақт керак бўлади”, дейди у.

Таъкидлаш жоизки, “Бунёдкор” стадиони ушбу концерт ортидан зарар кўрган илк майдон эмас. Аввалроқ Женнифер Лопезнинг Еревандаги чиқишидан кейин ҳам стадион чимига жиддий зарар етгани ҳақида маълумотлар берилган эди.

Диёр Имомхўжаевнинг фикрича, Лопезга сарфланган пулдан 3 баробар камига ҳам тахминан ўша фойдани олиш мумкин.

“Айтишим керакки, Жей Лога кетган пулдан 3 баробар камига 2 та кучли терма (жамоа)ни олиб келиб, қўшимчасига 1 миллион долларлик газонни сақлаб қолиб, билетларни талаш қилиб сотиб, тахминан ўша фойдани олиш мумкин”, деган у Х тармоғидаги саҳифасида.

Босилган мавзуни кўтариб кетган Лопез

Кутилганидек, Лопезнинг концерти ҳар томонлама мавзуларни муҳокамага олиб чиқди: маблағлардан тортиб стадионга етказилган зарарларгача, ўзбекистонлик ҳамкасбини назарга илмаганидан тортиб очиқ-сочиқ кийинганигача. Мана шундай муҳокамалар қайнаб турган бир пайтда Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати, “Миллий тикланиш” демократик партияси фракциясининг раҳбари Алишер Қодиров кутилмаган, аммо эски мавзуни ўртага ташлади. У рўмол ўраган аёлларни паспорт учун расмга рўмолини ечиб тушишга мажбурлашни тўхтатиш кераклигини айтди.

“Женнифер Лопезнинг концерти сердаромад иш ва ёпиқ тадбир, наркотик тарқатиб, давлатга қарши тарғибот қилмаса, ўтказади, танасини кўрсатиш унинг танлови, кўриш эса тадбирга билет олганларники, дунёвийлик шу!
Лекин, худди шундай ўраниб юрмоқчи бўлган аёл ватандошнинг ҳам танлови қонун билан ҳимоя қилинган. Яланғоч намойишини дунёвийлик деб қабул қилдик, энди ёпиниб юриш ҳуқуқига ҳам дахл қилмаслик кераклигини қабул қилайлик. Лопезга қандай кийинишни ўргатмаганимиздек, эътиқодли аёлларимизга рўмолни қандай ўрашни ўргатишни, қолаверса, шу ёшга келиб эътиқоди талабига риоя қилган аёлларни паспортга рўмолини ечиб тушишга мажбурлашни ҳам тўхтатиш керак”, деб ёзди депутат ўзининг Telegram-каналида.

Бир партия раҳбари ўлароқ Қодировнинг бундай дадил ва айни пайтда амалдаги қонунчиликка қарама-қарши баёноти кўпчиликни ҳайрон қолдирди. Шунингдек, таъкидлаб ўтиш жоизки, ижтимоий тармоқларда депутатнинг бу фикрини маъқуллаб, олқишлаб чиқишлар кўпайиб кетди. Масалан, ҳуқуқ ҳимоячиси Абдураҳмон Ташановнинг ёзишича, Қодиров Президент фармонига қарши чиқаётганини била туриб шундай пост ёзган бўлса, бунга офарин дейиш керак.

“Алишер Қодиров Президент фармонига қарши чиқди. У бу журъатни қайдан олди, билмадим-у, аммо Президент фармонида акс этган талабга қарши чиқиш бугунги расмийларнинг тушига ҳам кирмаса керак. Ҳолбуки, Президент Шавкат Мирзиёевнинг 2020 йилнинг 22 сентябридаги ПФ-6065-сонли фармонига кўра, фуқаро шахсини тасдиқловчи ID картага расмга тушиши учун бош кийимини ечиши қатъий кўрсатилган.  Агар Алишер Қодиров буни била туриб, бугунги постини ёзган бўлса, офарин”, деб ёзади Ташанов ўзининг Facebook саҳифасида.

Тошкентдаги Лопез концертининг мамлакатга фойдаси келтирилган ноқулайликларга арзийдими ёки йўқ, бу саволга жавоб топиб бўлмайди. Аммо шуниси аниқки, бу шоу ва унинг атрофидаги шов-шувлар ҳали яна бир муддат муҳокама марказида бўлади.