Isroil yordam kemalarini to‘xtatishi ortidan dunyo bo‘ylab namoyishlar avj oldi

Kecha, 2 oktyabr kuni Isroil G‘azoga yordam olib ketayotgan taxminan 40 ta kemadan iborat flotiliyani to‘xtatib, 450 dan ortiq xorijlik faolni, jumladan shved iqlim himoyachisi Greta Tunbergni ham qo‘lga olganidan so‘ng xalqaro tanqid va noroziliklarga duch keldi. Bu haqda “Reuters” xabar berdi.

Jonli efirda namoyish etilgan kadrlarda shlem va tungi ko‘rish moslamalari taqqan qurollangan isroillik askarlar kemalarga chiqib ketayotgani, yo‘lovchilar esa hushyorlik jiletlarini kiygan holda qo‘llarini baland ko‘tarib turganini ko‘rish mumkin. Isroil Tashqi ishlar vazirligi e’lon qilgan videoda yo‘lovchilar ichida eng mashhuri bo‘lgan Greta Tunbergning askarlar o‘rab olgan holda o‘tirgani aks etgan.

Falastin tarafdorlari Yevropaning ko‘plab shaharlarida, shuningdek, Karachi, Buenos-Ayres va Mexiko shahrida ham Isroilning faollarni qo‘lga olishiga qarshi namoyishlarga chiqdi. Italiya kasaba uyushmalari bugun, 3 oktyabr kuni umummilliy ish tashlashga chaqirdi.

Sayohatni tashkil etgan Global Sumud Flotilla tashkiloti X ijtimoiy tarmog‘ida 450 dan ortiq ixtiyoriy faolning hibsga olinganini ma’lum qildi. Avvalroq ularning bir qismi portga olib chiqilishi uchun katta yuk kemasiga o‘tkazilgani aytilgan edi.

Flotiliya tashkilotchilarining ma’lum qilishicha, “Marinett” nomi bilan ataluvchi bir kema hanuz “katta tezlikda suzib ketmoqda”. Jonli efirda ekipajning kema boshqarish jarayoni ko‘rsatildi. Ularga ko‘ra, “Marinett” kecha, 2 oktyabr kechasi G‘azodan taxminan 80 dengiz milida, Isroil boshqa kemalarni to‘xtatgan joydan esa 10 dengiz mili uzoqlikda bo‘lgan.

Flotiliya ishtirokchilari kelasi hafta deportatsiya qilinishi mumkin

22 yoshli Greta Tunberg – atrof-muhitni himoya qilish bo‘yicha namoyishlari bilan mashhur faol – kemasiga isroillik askarlar chiqib olgach, uning nomidan oldindan yozib olingan video e’lon qilindi.

“Agar siz bu videoni ko‘rayotgan bo‘lsangiz, demak men Isroil kuchlari tomonidan ixtiyorimga qarshi olib ketilganman. Bizning gumanitar missiyamiz zo‘ravonliksiz o‘tgan va xalqaro huquq qoidalariga to‘liq rioya qilgan», dedi u videoda.

Italiya Tashqi ishlar vaziri Antonio Tayanining aytishicha, flotiliya a’zolarini 6-7 oktyabr Isroildan chiqarib yuborish kutilmoqda va ular maxsus charter reyslar orqali Yevropa poytaxtlariga jo‘natiladi.

Isroil Tashqi ishlar vazirligi bayonotida aytilishicha, flotiliyadan ushlangan barcha shaxslar Ashdod shahriga olib chiqilmoqda va ularning barchasi “xavfsiz va yaxshi holatda”.

“Bu provokatsiyaning so‘nggi kemasi hozirda hanuz ancha uzoq masofada turibdi. Agar u yaqinlashsa, uning faol harbiy zonaga kirish va qamalni buzishga urinishi ham to‘xtatib qolinadi”, deyiladi bayonotda. 

Turkiya flotiliyaga nisbatan qilingan “bezorilik”ni qoraladi

Turkiya Prezidenti Rajab Toyib Erdo‘g‘an Isroil tajovuzini keskin tanqid qilib, bu hukumatning tinchlik umidlarini rivojlantirish niyati yo‘qligini ko‘rsatganini aytdi.

“G‘azoda ochlikdan halok bo‘layotgan bolalar fojiasiga e’tiborni qaratish va zulm ostidagi falastinliklarga gumanitar yordam yetkazish uchun yo‘lga chiqqan Global Sumud flotiliyasiga qarshi qilingan bezorilikni qattiq qoralayman”, dedi u poytaxt Anqarada o‘zining “Adolat va taraqqiyot” partiyasi (AK partiya) rasmiylariga qilgan nutqida.

Istanbul bosh prokurori idorasi kemalarda ushlangan 24 nafar turkiyalik fuqaroning qo‘lga olinishi bo‘yicha tergov boshlaganini Turkiyaning davlatga tegishli “Anadolu” agentligi xabar qildi.

Janubiy Afrika Prezidenti Siril Ramafosa ham Isroildan flotiliyada bo‘lgan janubiy afrikaliklarni, jumladan, sobiq prezident Nelson Mandelaning nabirasi Nkosi Zvelio‘yelile Mandelani ham, darhol ozod qilishni talab qildi.

Isroildagi “Adalax” inson huquqlari tashkiloti va huquqiy markazi direktori Suxad Bisharaning aytishicha, faollar Ashdodga yetkazilgandan so‘ng migratsiya xizmatiga topshiriladi va keyinchalik deportatsiya qilinishi oldidan Isroilning janubidagi Ketziot qamoqxonasiga ko‘chiriladi.

G‘azo blokadasiga qarshi yuqori darajadagi norozilik

Joriy yil avgust oxirida yo‘lga chiqqan flotiliya G‘azoga dori-darmon va oziq-ovqat yetkazish uchun harakatlanayotgan bo‘lib, unda 40 dan ortiq fuqaroviy kema – parlament a’zolari, huquqshunoslar va faollar ishtirok etgan. Bu harakat ko‘plab xalqaro huquqshunoslar tomonidan “genotsid to‘g‘risidagi konvensiyani buzish” deb baholanayotgan Isroilning G‘azoga nisbatan blokadasiga qarshi yuqori darajadagi namoyish sifatida ko‘rilmoqda.

Isroil rasmiylari bu missiyani takror va takror “shou” deb atab kelgan. Isroil o‘z harakatlarini o‘zini himoya qilish sifatida ko‘rsatib, Xalqaro sudda unga qarshi ko‘tarilgan genotsid ayblovlariga va xalqaro miqyosdagi qattiq tanqidlarga qarshi turib kelmoqda.

Flotiliya O‘rtayer dengizidan o‘tayotgan paytda Turkiya, Ispaniya va Italiya o‘z fuqarolari yordamga muhtoj bo‘lib qolgan taqdirda yordam ko‘rsatish uchun kemalar yoki dronlar yubardi. Bu orada Isroil bir necha bor flotiliyaga orqaga qaytish haqida ogohlantirish yuborgan.

AQSH va Isroil bu hafta mojaroni tugatish bo‘yicha yangi taklif e’lon qildi, unda HAMASning taslim bo‘lishi ko‘zda tutilgan. AQSH Prezidenti Donald Tramp o‘z rejasiga ko‘ra vaqtinchalik ravishda G‘azo boshqaruvini nazorat qilishini aytdi va HAMASga javob berish uchun bir necha kun berdi, aks holda keskinlik yanada ortishi haqida ogohlantirdi.