Нобель совриндори мукофотни Трампга бағишлади

Кеча, 10 октябрь куни АҚШ Президенти Дональд Трамп маъмурияти Нобель қўмитаси қарорини танқид қилганидан кейин, Нобель тинчлик мукофоти совриндори Мария Корина Мачадо Дональд Трамп билан суҳбатлашди.

Трамп бу мукофотни олиш истагини бир неча бор ошкор қилган. Дунёдаги кўплаб сиёсатчилар ҳам уни Нобель мукофотига муносиб, деб ҳисоблаган. Айниқса, сўнгги кунларда унинг Ғазо бўйича тинчлик режаси суръат олгани билан бундай чақириқлар янада кучайган. Бироқ, мукофотга номзодларни таклиф қилиш ҳар йили январь ойи охирида якунланади.

Кеча, 10 отябрь куни Нобель қўмитаси 2025 йилги мукофот Венесуэлада демократик ҳуқуқларни илгари сургани ва “диктатурадан демократияга адолатли ва тинч ўтиш учун кураши” учун Мачадога берилганини эълон қилди.

Мачадо испан нашри “El Pais” газетасига берган интервьюсида АҚШ Президенти билан гаплашганини тасдиқлади, аммо суҳбат тафсилотларини ошкор қилишдан бош тортди. У мукофотни қабул қилиш ҳақида қилган баёнотида ҳам Трампга миннатдорлик билдирган эди.

Кеча, 10 октябрь куни кечқурун Трамп Мачадо билан суҳбатлашганини тасдиқлаб, уни “жуда хушмуомала” деб таърифлади.

“Нобель мукофотини олган инсон бугун менга қўнғироқ қилди ва: “Мен бу мукофотни сизнинг шарафингизга қабул қиляпман, чунки сиз ҳақиқатан ҳам бу мукофотга муносиб эдингиз”, деди. Жуда ёқимли иш. Мен унга: “Унда менга бер”, демадим, гарчи у шундай қилса ҳам бўларди, деб ўйлайман”, дея ҳазил қилди Трамп.

“Мен уни қўллаб-қувватлаб келганман. Венесуэлага жуда катта ёрдам керак, бу ҳақиқий фожиа. Шунингдек, айтиш мумкинки, бу 2024 йил учун берилган, мен эса 2024 йилда сайловда курашаётгандим”, деди у.

Мукофот ҳақидаги эълондан кўп ўтмай Трамп маъмурияти салбий муносабат билдирди.

“Нобель қўмитаси тинчликдан кўра сиёсатни устун қўйди”, деди Оқ уй коммуникациялар директори Стивен Чунг ижтимоий тармоқда.

Мачадо демократик қадриятларни тарғиб қилишда йиллар давомида хизмат қилиб келган ва ўз фаолиятини “қурол эмас, бюллетень орқали кураш” деб таърифлаган. Венесуэла Президенти Николас Мадуронинг мухолифатга қарши қаттиқ чоралари сабаб у юрт ичида яширин яшашга мажбур бўлган.

Трамп маъмуриятидаги кўплаб расмийлар илгари Мачадони қўллаб-қувватлаган. Маъмурият, шунингдек, Мадурони танқид қилган ва “наркотрафикка қарши кураш” баҳонасида минтақада ҳарбий кучларни жойлаштирган – бу кўпчилик томонидан Мадуро ҳокимиятини заифлаштириш уриниши сифатида қабул қилинган.

Давлат котиби Марко Рубио 2024 йилда Мачадони Нобель мукофотига номзод сифатида таклиф қилган қонунчилар гуруҳи орасида эди, улар орасида ҳозирги БМТдаги АҚШ элчиси Майк Уолц ҳам бор эди.

“Биз Ғарбий яримшарда ва ундан ташқарида диктаторлик режимларига қарши демократия ва инсон ҳуқуқлари учун курашар эканмиз, Мария Корина Мачадодек жасур, фидоий ва маънавий жиҳатдан мустаҳкам инсонни камдан-кем кўрганмиз”, деб ёзишган эди улар 2024 йил ноябрда.

“Унинг жасорати, фидоий етакчилиги ва тинчлик ҳамда демократик ғояларга садоқати уни бу нуфузли мукофотга ҳақиқий муносиб номзодга айлантиради”, деб ёзишган флоридалик қонунчилар.

Апрель ойида Рубио уни “матонат, жасорат ва ватансеварлик тимсоли”, “эркин Венесуэла учун курашишдан ҳеч қачон чекинмаган инсон” деб атаган.

Мачадо жума куни ўз Нобель мукофотини “азоб чеккан Венесуэла халқига ва Президент Трампга, бизнинг ишимизга қатъий ёрдами учун” бағишлади.

Бироқ, унинг ғалабасидан кейин Трамп тарафдорларидан илиқ сўзлар эшитилмади ва Трампнинг четда қолдирилгани ҳисси кучайди.

Венесуэла бўйича Трампнинг элчиси Ричард Гренелл “Нобель мукофоти аллақачон ўлган”, деди.

Обама маъмуриятида Миллий хавфсизлик кенгашида Венесуэла бўйича директор бўлган Бенжамин Гедан CNNга шундай деди:

“Оқ уй Мадуро режимини куч билан ағдариш эҳтимолини билдирган ва бу ишни гўё Мачадо ҳам қўллаб-қувватлаши айтилган. Менимча, Нобель қўмитаси ҳам АҚШ, ҳам Венесуэла мухолифатига тинч йўлдан боришни илгари сурмоқда. АҚШ реакциясида икки нарса бор – Трамп танланмаганидан норозилик ва Кариб сиёсатидаги танқидни қабул қилмаслик”, деди у.

Трамп жума куни кечгача Мачадонинг ғалабаси ҳақида омма олдида гапирмаган бўлса-да, ундан бир неча соат олдин Россия Президенти Владимир Путинга миннатдорлик билдирган эди.

Путин Тожикистонда шундай деган эди:

“Баъзан Нобель мукофоти тинчликка ҳеч қандай ҳисса қўшмаган одамларга берилган. Бу билан мукофот обрўсига катта зарар етказилган. Ҳозирги АҚШ Президенти бу мукофотга муносиб-ми-йўқми билмайман, лекин у йиллар, ҳатто ўн йиллар давом этган мураккаб инқирозларни ҳал қилиш учун жуда кўп ишлар қилмоқда”.

Путин Украинани босиб киргани ва Трампнинг урушни тўхтатиш саъй-ҳаракатларини эътиборсиз қолдирган бўлса-да, Трамп Truth Social’да Россия раҳбарининг видеосини илова қилиб, “Президент Путинга раҳмат!” деб ёзди.