Трампга қарши “қўзғолон”

Жорий йилнинг 6 июнь куни АҚШнинг Калифорния штати Лос-Анжелес шаҳрида маҳаллий аҳоли федерал агентларнинг иммиграция қонунларини қўллаш операциясига қарши чиқиб, норозилик намойишларини бошлаганди. Намойишчилар баъзи кўчаларни тўсиб қўйиб, полиция билан ҳам тўқнашган. Ҳуқуқ-тартибот органлари кўздан ёш оқизувчи газ ва шовқинли гранаталардан фойдаланган, аҳоли бунга мушаклар билан жавоб қайтарган. 6 июнь кунги тўқнашувларда камида бир киши жароҳат олгани маълум қилинди. АҚШ Ички хавфсизлик департаментининг маълум қилишича, Лос-Анжелесдаги федерал ҳуқуқни муҳофаза қилиш идораси биносига ҳужум бўлган. Калифорния прокуратураси ўнлаб намойишчилар ҳибсга олинганини эълон қилиб, бу жараён давом этиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантирган. 

АҚШ Президенти Дональд Трампнинг шарҳарга 2000 нафар Миллий гвардия ходимларини киритиш буйруғи эса вазиятни жиддийлаштирди. У Лос-Анжелесда иммиграция сиёсатига қарши норозилик намойишлари авж олаётгани ортидан шаҳар “мигрантлардан озод қилинишини” эълон қилди. Трамп бу баёнотни 8 июнь куни Truth Social'даги саҳифасида ёзди ва шундан сўнг шаҳарга Миллий гвардия кучлари юборилди. Такидлаш жоизки, Миллий гвардия бундан 5 йил олдин 2020 йилда афро-америкалик Жорж Флойднинг полиция оёқлари остида ҳалок бўлгани туфайли юзага келган тартибсизликлар муносабати билан айнан Калифорнияга юборилган эди.

“Бир пайтлар буюк бўлган Америка шаҳри – Лос-Анжелес ноқонуний мигрантлар ва жиноятчилар томонидан босиб олинган. Энди эса исёнкор ва тажовузкор оломон бизнинг федерал агентларимизга ҳужум қилмоқда, депортация операцияларига халақит беришга уринмоқда. Мен Лос-Анжелесни мигрантлар босқинидан озод қилиш ва бу мигрантлар исёнини тугатиш учун барча зарур чораларни кўришни буюрдим”, деб ёзди Трамп.

Лос-Анжелесга юборилган 2000 нафар Миллий гвардия ходимини вақтинча иммиграция ва божхона хизматлари агентлари, давлат хизматчилари ҳамда федерал мулкни ҳимоя қилиши айтилди. Бу эса Трампга расмий даражадаги қаршилик руҳини янада кучайтирди. 

Калифорния губернатори, демократ Гэвин Ньюсом бунга хожат йўқлигини айтиб, Трампнинг бу қарорига кескин қарши чиқди ва бу қарорни “атайин намойишни қўзғатишга уриниш” деб атади. Шу билан бирга, губернатор Трампни судга беришга ваъда берди.

Америка қонунчилигига кўра, федерал назорат остидаги хавфсизлик кучларини тартибсизликларга қарши курашда ёки фавқулодда вазият юзага келганда жалб қилиш учун штат расмийларининг ўзлари Вашингтонга тегишли сўров юборишлари керак. Ташқи босқин ёки давлат тизимига таҳдид каби ҳолатларгина бундан мустасно. Бошқа ҳолларда, Миллий гвардия бўлинмалари фақат маҳаллий ҳокимиятлар назорати остида бўлади. 

“Трамп Калифорниядаги тартибсизликлар фонида бир томонлама тартибда Миллий гвардияни ўз қўмондонлиги остига ўтказиш тўғрисидаги буйруқни қабул қилди – буни оқлайдиган таҳдидлар бўлмаганида”, дея таъкидлади Ньюсом.

Шунингдек, Ньюсом имзоланган буйруқ Калифорния билан чекланиб қолмаслиги ва шунга ўхшаш ҳаракатларни АҚШнинг исталган штатида амалга ошириш имконини беришига эътибор қаратди. Бу орада тармоқларда Лос Анжелесда кескин тус олган намойишларда талончилик ҳолатлари ҳам учраётгани, ҳуқуқ-тартибот органлари буни назорат қила олмаётгани ҳақида хабарлар тарқалди. 

Намойишларни бостиришда эса ҳатто журналистларга ҳам резинка ўқ узилаётган тасвирлар тарқалди. Унда австралиялик мухбир жабрланганини кўриш мумкин. Юзлаб намойишчилар ҳибсга олинган. Норозилик ҳаракатларида асосан Мексика байроғи кўзга ташланмоқда. Намойишларнинг 4-кунига келиб эса ҳукумат Лос-Анжелесда ўз назорати остидаги Миллий гвардия қўшинлари сонини икки баробарга, яъни 2000 дан 4000 кишига етказишга қарор қилгани маълум бўлди. Миллий гвардиянинг янги бўлинмаларидан ташқари Калифорниядаги Кэмп Пендлтон базасидан 700 нафар денгиз пиёдалари ҳам Лос-Анжелесга юборилди. АҚШ Президенти маъмурияти бу қарорни “федерал ходимлар ва биноларга таҳдидларнинг кучайиши” билан оқлади. Калифорния губернатори Гэвин Ньюсом Трампнинг Лос-Анжелесдаги норозилик намойишларини бостириш учун денгиз пиёдаларидан фойдаланиш ҳақидаги қарорини “Америкага зид” деб атади.

“Бундай бўлинмалар мамлакат ичида эмас, балки ташқи таҳдидларга қарши курашиши керак. Уларни Америка тупроғига ўз фуқаролари билан жанг қилиш учун жўнатмаслик керак”, деб ҳисоблайди Ньюсом.

АҚШ Президенти Дональд Трамп Лос-Анжелесда давом этаётган норозилик намойишларини шарҳлар экан, бу жараённи қўзғалон деб атади ва ундаги иштирокчиларни “профессионал агитаторлар ва исёнчилар” дея таъкидлади. У Калифорнияга маҳаллий ҳокимиятларга эмас, балки федерал марказга ҳисобот берадиган хавфсизлик агентликларининг янада кўпроқ вакилларини юбориш билан таҳдид қилди. Шунингдек, у Truth Social ижтимоий тармоғидаги постида ўзи юборган аскарларга “ҳурматсизлик” кўрсатадиган намойишчиларга куч ишлатиш билан таҳдид қилди. Трамп журналистлар билан интервьюда Калифорния губернаторини ҳибсга олишга тайёрлигини билдирди. Унинг бу гапига Гэвин Ньюсом зудлик билан жавоб қайтарди ва мазкур таҳдидни Трамп томонидан авторитаризм томон ташланган навбатдаги қадам деб баҳолади.
“Қўшма Штатлар Президенти ҳозиргина амалдаги губернаторни ҳибсга олишга чақирди. Мен Америкада бу кунни ҳеч қачон кўрмайман, деб умид қилгандим. Сиз демократмисиз ёки республикачимисиз, менга фарқи йўқ, бу биз миллат сифатида кесиб ўта олмайдиган чизиқ – бу авторитаризм сари аниқ қадамдир”, дейди губернатор

Калифорния губернатори Трамп ва Ҳегсетни судга берди

Гэвин Ньюсом Дональд Трамп ва Мудофаа вазири Пит Ҳегсетга қарши судга мурожаат қилган. У ўзининг 22 саҳифалик шикоятида Трамп ҳамда раҳбарият федерал қонунлар ва АҚШ Конституциясини бузганлигини маълум қилган. Шунингдек, губернатор суддан Миллий гвардияни Лос-Анжелесга юборишни бекор қилишни ва назоратни ўзига қайтарилишини сўраган.

Бу орада эса Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирлиги матбуот котиби Аҳрор Бурхонов вазиятга муносабат билдирди. Унинг маълум қилишича, ҳозирда ушбу намойишларда Ўзбекистон Республикаси фуқароларининг иштирок этгани тўғрисида ҳеч қандай расмий тасдиқланган маълумот келиб тушмаган.

“АҚШдаги барча юртдошларимизни ушбу мамлакатнинг амалдаги қонун-қоидаларига қатъий амал қилишга, тинчлик ва хавфсизликни бузиши мумкин бўлган ҳар қандай оммавий намойишларда иштирок этмасликка чақирамиз”, деб ёзди у ўзининг Telegram-каналида.

Билдирилишича, Ўзбекистоннинг дипломатик ваколатхоналари хориждаги фуқароларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилишда давом этади. Зарур ҳолларда фуқаролар АҚШдаги элчихона ва Бош консулхонага мурожаат қилиши мумкин.