АҚШ ва Исроил ўртасидаги “никоҳ” бекор бўлиши мумкин — Weekend

АҚШнинг Яқин Шарқдаги “жазмани” унга тарсаки туширди. Ғарбий соҳилни аннексия қилиш ҳақидаги қонун лойиҳаси икки ўртада тузилган 80 йиллик “никоҳ шартномаси”нинг бекор қилинишига олиб келиши мумкин. Трамп бу ҳақда жиддий огоҳлантирди.

Исроилнинг ғайриинсоний мақсадлари чегарадан ўтиши фонида Дональд Трамп Осиёга бир неча кунлик турне уюштирди ва шу баҳонада Қатарга ёқилғи қуйиш учун тўхтаб, мамлакат Амири ва Бош вазири билан бортда суҳбат қурди.

АҚШ Россияни узоқ кутди ва якунда ўзининг энг кучли қуролларидан бирини қўллашга мажбур бўлди. “Роснефть” ва “Лукойл” санкция остида қолди. Хитой ва Ҳиндистон янги манбалар излашга мажбур бўлаётгани ҳақида хабарлар тарқалмоқда.

Трампнинг тошкентлик маслаҳатчиси, ўзи туғилиб ўсган жойга келди. Сержио Гор турли сармоялар, битимлар ва C5+1 форматидаги саммитни муҳокама қилиш учун Ўзбекистонга ташриф буюрди.

Ортда қолган ҳафта давомида дунёда рўй берган муҳим воқеа-ҳодисалар тафсилоти билан QALAMPIR.UZ’нинг Weekend дастурида танишинг.

АҚШ ва Исроил ўртасидаги “никоҳ” бекор қилинадими?

АҚШ ва Исроил ўртаси яна кескинлашди. Икки ўртада қизиқ ва бир вақтнинг ўзида хавотирли зиддият юз бермоқда. Гап шундаки,  жорий йилнинг 22 октябрь куни Исроил парламенти босиб олинган Ғарбий соҳилни амалда аннексия қилишга қаратилган расво қонун лойиҳасини ими-жимида маъқуллади. Нетаньяху раҳбарлик қиладиган “Ликуд” партияси ушбу қонун лойиҳасини қўллаб-қувватламаган бўлсада, Тель-Авивдаги экстремист вазирларнинг тили бир экани шундоққина кўриниб турибди. Чунки ушбу қонун лойиҳаси ҳукумат коалицияси таркибига кирмаган партия депутатлари томонидан илгари сурилди ва унга 120 нафар Исроил парламенти аъзоларининг 25 нафари “ҳа”, 24 нафари эса “йўқ” деб овоз берди. Бу эса Ғарбий Соҳилнин аннексия қилиш ҳақидаги қонун лойиҳаси дастлабки овоз беришда маъқулланганини англатади. Нетаньяху коалициясидаги баъзи ақлдан озган аъзолар, хусусан, Миллий хавфсизлик вазири Итамар Бен-Гвир раҳбарлик қилаётган “Яҳудий кучи” партияси ва Молия вазири Бецалель Смотрич бошчилигидаги “Диний сионизм” фракциясидан бўлган депутатлар ушбу қонун лойиҳасини қўллаб-қувватлади. Қонуннинг тўлиқ кучга кириши учун узоқ қонунчилик жараёни талаб этилади.

Энг қизиғи, бу жараён, яъни Исроил қонунчилигига кўра бир қонун лойиҳасини амалга киритиш йўлидаги 4 босқинчининг дастлабкиси АҚШ вице-президенти Жеймс Дэвид Вэнснинг Исроилга ташрифи билан бир вақтга тўғри келди. Муаммо шундаки, бундан роппа-роса бир ой муқаддан АҚШ Президенти Дональд Трамп Исроилга Ғарбий Соҳилни аннексия қилишга рухсат бермаслигини айтганди. Чунки Ғарбий Соҳилнинг аннексияси Трамп томонидан тақдим этилган тинчлик режасини бир парча қоғозга айлнтиради. Бу ўша режа доирасида энг сўнгги ва амалга оширилиши муҳим бўлган мустақил Фаластин давлатининг тузилишини рад этади. Бу ҳужжат барча халқаро қонун ва ҳужжатларни сариқ чақага илмайди. Ўша сариқ чақалик қийматга эга бўлмаганлар орасида эса Трампнинг ўзи ва сўзи ҳам ўрин олади. Шу боис Жеймс Дэвид Вэнс 23 октябрь куни Исроилга келиб, мазкур қонун лойиҳасига АҚШнинг муносабати қандай эканини кўрсатди. Агар Оқ уй мулозимлари роль ўйнамаётган бўлса, Вэнснинг сўзларидан Трамп ростдан ҳам Ғарбий Соҳилнинг аннексиясига қатъий қарши эканини англаш мумкин.

23 октябрь куни Исроилдаги Бен Гурион аэропртида Вашингтонга қайтиши олдидан журналистларга берган интервьюсида АҚШ вице-президенти Жеймс Дэвид Вэнс мазкур қарорни “аҳмоқона сиёсий найранг” деб атади.

“Мен шахсан ўзимни ҳақоратлангандай ҳис қилдим. Агар бу сиёсий найранг бўлган бўлса, у ҳолда жуда аҳмоқона. АҚШ Исроилга Ғарбий Соҳилни аннексия қилишга йўл қўймайди. Биз бу овоз беришдан мамнун эмасмиз”, дейди у.

Вэнс бу лойиҳа ўта аҳмоқона найранглиги ва АҚШга нисбатан ҳақоратлиги ҳақида кескин оҳангда гапирди. Бундан ташқари, Вэнс кетиши билан Давлат котиби Марко Рубио ҳам дарҳол Исроилга борди. Рубионинг ташрифи эса Вэнсники каби кутилмаган қарор билан юзлашмади. Аксинча, ташриф ўша расво қонун лойиҳаси овозга қўйилиб, биринчи босқичдан ўтгач, содир бўлди. Давлат котибининг ташрифи Вашингтон ростдан ҳам Исроилнинг бу қароридан шокка тушганидан далолат бераётгандек гўё. Бу ҳам етмаганидек, АҚШ Президенти Дональд Трампнинг шахсан ўзи ҳам масалага алоҳида эътибор қаратмоқда. У дастлаб, Ғазо секторига ташриф буюриш ва Яқин Шарқдаги вазиятни ҳал қилишда муҳим роль ўйнайдиган “Тинчлик Кенгаши”га раислик қилиш ниятини эълон қилди. Трампнинг секторга қачон ташриф буюриши аниқ эмас. Аммо муҳими у бунгача Исроилга АҚШ Президентлари томонидан ҳали очиқчасига айтилмаган таҳдид билан юзланди. У “Time” журналига берган интервьюсида Исроил Ғарбий Соҳилни аннексия қилса, АҚШ ёрдамидан умидини узишини билдирди. Трамп араб мамлакатларига бу нохуш ҳолатни олдини олиш ва бунга умуман йўл қўймаслик ҳақида ваъда бергани ҳамда мазкур ваъдасининг устида чиқишини таъкидлади. 

“Бу содир бўлмайди, чунки мен араб мамлакатларига ваъда берганман ва ҳозир бу содир бўлиши мумкин эмас. Араблар бизни фаол равишда қўллаб-қувватламоқда. Агар бу содир бўлса, Исроил Қўшма Штатларнинг барча қўллаб-қувватлашини йўқотади”, деган Трамп. 

Ғарбий Соҳилни аннексия қилиш ва Фаластин давлатчилигининг шаклланишини амалда буткул тўхтатиш режалари кеча пайдо бўлган эмас. Нетаньяху коалициясидаги экстремистик кайфиятдаги ақлдан озган аъзолар бир неча йилдан буён Исроил Ғарбий Соҳилнинг айрим қисмларини расман аннексия қилиши керак деган талабни илгари суради. Улар 1967 йилги урушда босқинчилик йўли билан қўлга киритилган Ғарбий Соҳилни “босиб олинган” эмас, шунчаки “низоли ерлар” устидан ҳукмронликни қўлга киритган дея ҳисоблашади. Бироқ Бирлашган Миллатлар Ташкилоти ва жаҳон ҳамжамиятининг деярли барча аъзоси бу ҳудудларни босиб олинган деб билади. БМТ суди 2024 йилда Исроилнинг Фаластин ҳудудларини, жумладан, Ғарбий Соҳилни оккупация қилиши ва у ерда қурган яҳудий тураржойлпрт ноқонуний эканини ва уларни имкони борича тезроқ чиқариб олиши кераклигини эълон қилган.

Нетаньяху ҳукумати эса жорий йил сентябрь ойида бир нечта Ғарб давлатлари Фаластинни мустақил давлат сифатида тан олганидан сўнг, ҳудудни аннексия қилишни жавоб чораси сифатида кўриб чиқишни бошлаган эди. Аммо АҚШ Президенти Дональд Трампнинг эътирозидан кейин бу режа бекор қилингандек таассурот уйғотди. Шунга қарамай, мана бугун кўриб турибмизки, Трампнинг гапи Яқин Шарқдаги “жазмани” учун ҳеч қандай вазнга эга эмас. Буни ҳатто Нетаньяхунинг ўзи ҳам таъкидлади. У сўнгги воқелар фонида очиқдан-очиқ АҚШнинг позицияси ҳеч нарсани ҳал қилмаслигини маълум қилди. Қўшма Штатлар Ғарбий Соҳилни аннексия қилиш қарорига қаршилиги ва бунга рухсат бермаслиги ҳақида изоҳ сўралганда Нетаньяху “Вашингтон доим шу гапни такрорлайвериши, аммо бу Исроил учун ҳеч нарсани англатмаслиги ҳамда улар барча қарорларни мустақил ўзи қабул қилиши”ни таъкидлади. Барча муносабат ва изоҳларга тезкор реакция берадиган Дональд Трамп эса Нетаньяхунинг бу “тарсаки”сига ҳали ҳам жавоб бергани йўқ. АҚШ ва Исроил ўртасидаги сиёсий “никоҳ” шундай келишмовчиликларга юз тутмоқда. 

Сўзлашиш тили ўзгарди

Эски тос, эски ҳаммом. Трамп ва Путин ўртасидаги муносабатлар яна таранглашди. Барчаси тез фурсатда содир бўлди. 16 октябрь куни икки давлат етакчиси телефонда суҳбатлашгандан сўнг, Трампда Путинга мойиллик яққол кузатилди. Аммо Вашингтон Зеленскийнинг Оқ уйга ташрифи ва Рубио ҳамда Лавровнинг 20 октябрдаги суҳбатидан сўнг Россиянинг талаблари ультиматумдан бошқа нарса эмаслиги яна бир бора аён бўлди. Кремль Донецкни тўлиқ талаб қилиши ҳар доимгидек музокараларга тўсиқ бўлишда давом этмоқда. Шу боис яқин орада ўтиши керак бўлган Будапешт саммити ҳам бекор қилинмаган бўлсада, номаълум муддатга қолдирилди. 22 октябрда эса АҚШ Россияни музокараларга мажбурлаш учун амалий қадамлар ташлашга киришди. Россиянинг икки йирик нефть компанияси – “Роснефть” ва “Лукойл”га қарши санкциялар жорий этилди. АҚШ Молия вазири Скотт Бессент бу санкциялар Кремль ҳарбий машинасига қарши қўлланганини маълум қилди. Чунки “Роснефть” ва “Лукойл” Россиянинг Украинадаги босқинини ҳаракатлантириб турган энг йирик компаниялар экани ҳеч кимга сир эмас.

Дональд Трампнинг ўзи эса бу кескин чора тадбир ҳақида жуда қисқа гапирди ва бир жумла билан уни изоҳлади. АҚШ етакчиси у Россияни узоқ кутгани, аммо энди шундай йўл тутишнинг вақти-соати етганини таъкидлади. АҚШ санкциялари “Лукойл” ва “Роснефть”нинг Россия ҳудудида жойлашган филиалларига, умумий ҳисобда эса 34 та компанияга таъсир қилади. Мазкур санкция доирасида унга алоқадор бўлган шахс ёки компаниялар улуши 50 фоиздан ортиқ бўлган барча юридик шахслар ҳам блокланади. Бу қоидаларни бузган шахслар у хоҳ АҚШ фуқаролари, бўлсин хоҳ хорижликлар – уларга нисбатан фуқаролик ёки жиноий жавобгарлик чоралари қўлланиши мумкин.

Трамп санкцияларнинг кўламини “жуда катта” деб баҳоламоқда. АҚШ раҳбари мазкур чора натижаси Россияга қандай таъсир қилишини билмасада, Москва барибир салбий оқибатларни ҳис қилишига умид билдирди. Лекин Путин ундай деб ўйламаяпти. У санкциялар жорий этилганидан бир кун ўтиб, Рус географик жамиятининг XVII қурултойидаги матбуот анжуманида янги санкциялар мамлакат иқтисодиётининг ҳолатига сезиларли таъсир кўрсатмаслигига қолганларни ишонтиришга ҳаракат қилди. Россия Президенти бу ҳаракатни Россияга босим ўтказишга уриниш деб атади. Унинг айтишича, Россиянинг жаҳон энергетика мувозанатидаги ҳиссаси жуда катта. Боз устига Путин Россия ва Саудия Арабистони кўпроқ нефть ва нефть маҳсулотларини сотаётганини, АҚШ эса уларни кўпроқ истеъмол қилаётганини алоҳида эслатиб ўтди. Россия Президентининг қўшимча қилишича, ҳозирда жаҳон энергетика мувозанати шаклланган, уни бузиш – буни амалга оширишга уринаётган давлатларнинг манфаатига зид. 

Шунингдек, у АҚШ Президенти Дональд Трамп билан Россия нефти етказиб бериш ҳолатининг жаҳон нархларига, жумладан АҚШдаги нархларга таъсири ҳақида суҳбатлашганини маълум қилган. Яъни қисқа қилиб айтганда, Владимир Путин АҚШнинг бу ҳаракатлари фақат ўзи ва унинг Ғарбдаги қолган шерикларига салбий таъсир қилишини турли мисоллар билан тушунтиришга уринди. У бу ҳақда олдин ҳам жуда кўп гапирган. Бундан ташқари, Россия Президенти Трамп ўзининг биринчи президентлик даврида Россияга қарши энг кўп санкциялар жорий этганини эслатди. Бу билан эса у ҳаммаси жойида экани, вазият издан чиқиб кетмаганлиги, Трампнинг санкциялари янгилик эмаслигини уқтирмоқчи. Бундан ташқари, Путиннинг махсус вакили Кирилл Дмитриев ҳам яқинда берган интервьюсида Россия санкциялар остида бўлишига қарамай, мамлакат иқтисоди ўсишдан тўхтамаётгани, пасайиш аксинча Европада кузатилганига тўхталиб ўтди. У охирги йилларда Европа иқтисоди атиги 1 фоиз, Россияники эса 4 фоиздан кўпроққа юқорилаганини маълум қилди.

Расмий манбаларга назар ташлайдиган бўлсак, у ҳақ эканига амин бўламиз.

Лекин Дональд Трамп барибир бу галги санкциялар ўз таъсирини ўтказишга қаттиқ ишонмоқда. У Путиннинг “санкциялар Россияга жиддий зарар етказмайди”, деган гапига жавобан, “6 ойдан кейин кўрамиз”, деб мавзуга нуқта қўйди. Орадан кўп ўтмай Трампнинг мазкур қадами ўзини оқлашни бошлади. Хитой ва Ҳиндистон тарафларда катта қўзғалиш кўзга ташланди. “Reuters” Хитойнинг йирик давлат компаниялари АҚШ санкциялари қўлланганидан кейин денгиз орқали Россия нефтини харид қилишни тўхтатгани ҳақида хабар берди. Манбаларга кўра, PetroChina, Sinopec, China National Offshore Oil Corporation (CNOOC)  ва Zhenhua Oil нефть компаниялари санкциялар юзасидан хавотирлар туфайли ҳеч бўлмаганда қисқа муддатда Россия нефтини денгиз орқали ташишдан бош тортган.

Қайд этилишича, Хитой кунига тахминан 1,4 миллион баррель Россия нефтини денгиз орқали импорт қилади, бунинг асосий қисми мустақил нефтни қайта ишлаш заводлари, жумладан кичик операторлар томонидан сотиб олинади. Баъзи маълумотларга кўра эса, Sinopec’нинг савдо бўлими бўлган Unipec ўтган ҳафта Буюк Британиянинг “Роснефть”, “Лукойл”, “соя флоти кемалари” ва Хитой компанияларига қарши санкциялар жорий этилганидан кейин Россия нефтини харид қилишни аллақачон тўхтатган. Шунингдек, мустақил хитойлик нефтни қайта ишловчи корхоналар санкциялар таъсирини баҳолаш учун харидларни тўхтатиб қўйиши мумкин, бироқ бир қанча трейдерларнинг фикрича, улар ҳали ҳам Россиядан етказиб беришни давом эттиришга интилади.
Ҳозирги шароитда эса кунига қарийб 900 минг баррель Россия нефти Хитойга қувурлар орқали етказилади, буларнинг барчаси PetroChina улушига тўғри келади. “Reuters”га кўра, АҚШ санкциялари шу PetroChina’га қисман таъсир қилади. Ушбу жиддий вазиятда Россия учун энг нохуш кутилмалардан бири шундаки, Хитой ва Ҳиндистон бошқа манбаларга ўтиши мумкин. Чунки АҚШ санкцияларидан кўп ўтмай, Ҳиндистон давлат нефтни қайта ишлаш заводлари ҳам Россия билан нефть савдосига оид ҳужжатларни кўриб чиқишни бошлагани айтилмоқда. Шу тариқа Трампнинг янги чеклови Кремль учун анча нохуш оқибатларни келтириб чиқариш эҳтимоли жуда юқори. Ҳали олдинда Tomahawk масаласи ҳам очиқ турибди. Дональд Трамп Москва ва Россиянинг бошқа йирик шаҳарларига етиб бора оладиган мазкур ракеталарни Украинага топширмайман, демади. У Зеленскийни сўнгги бор Оқ уйда қарши олганида “Россияни ракеталарсиз тўхтатишга умид қиламан”, деган мазмунда сигнал берганди. Мана бир неча кун ўтиб, ракеталарсиз дастлабки қадам жиддий санкциялар бўлиб чиқди. Агар бу ҳам кутилганидек иш бермаган тақдирда жуда ёмон ва нохуш сценарийлар ҳали олдинда экани кўриниб турибди. Шундай экан, санкциядан кейин навбат Москванинг нишонга олиниши бўлиши ҳеч гап эмас.

Трампнинг тошкентлик маслаҳатчиси “она шаҳри”да

Трамп маъмурияти ҳақида гап кетганда, кўпчиликнинг кўз ўнгида журналистлар ва миллиардерлар гавдаланади. Ҳа, айни пайтдаги АҚШ маъмуриятининг таркиби шундай. Аммо Ўзбекистон учун бу маъмуриятда энг эрътиборга молик жиҳат шуки, унда Тошкентда туғилган ва кейинчалик АҚШга кўчиб кетган Сержио Гор исмли муҳим шахс бор. Гор Трамп атрофида йиғилган юқори лавозимли шахслар ичида яхшигина вазнга эга. У ҳатто дунёнинг энг бой одами Илон Маск билан ҳам тортишган, деган гаплар чиққани бунинг яққол мисолидир. Оқ уйдан ҳайдалган Маск жорий йил ёзида Горга “илон” деб таъриф берганди. Хуллас, шу инсон 25 октябрь куни Ўзбекистонга, ўзи туғилган жойга ташриф буюрди. АҚШнинг Жанубий ва Марказий Осиё бўйича махсус вакили, элчи Сержио Гор Тошкентга АҚШ Давлат котиби ўринбосари Кристофер Ландау билан келди. 

Унинг ташрифидан кўзланган мақсад бугун АҚШ, айниқса Дональд Трамп жуда кўп хоҳлаётган муҳим минераллар ва энергетика соҳасидаги савдо-сотиқ ҳамда сармоялар, шунингдек, C5+1 минтақавий ҳамкорлик масалаларини муҳокама қилишдир. Улар ва Ўзбекистон расмийлари ўртасида 25 октябрь куни АҚШ компаниялари билан муносабатларни юқори даражага олиб чиқишнинг кўплаб имкониятлари ҳақида самарали суҳбат бўлиб ўтгани айтилмоқда. Ўз ўрнида, Сергжио Гўр Тошкентда вақтини анча мазмунли ўтказмоқда. Хусусан, у 26 октябрь куни Ўзбекистоннинг бой тарихи ва маданияти билан танишган. АҚШнинг Ўзбекистондаги элчихонаси эълон қилган расмлардан улар Тошкентдаги Ислом цивилизацияси маркази ва “Чорсу” бозорига борганини кўриш мумкин. АҚШ делегациясига Ўзбекистон Ташқи ишлар вазири Бахтиёр Саидов ва АҚШнинг Ўзбекистондаги Фавқулодда ва мухтор элчиси Жонатан Ҳеник ҳамроҳлик қилган.

Маълумот учун, Сержио Гор 1986 йил 30 ноябрда Тошкентда туғилган ва кейинчалик АҚШда таълим олган. Бу маълумотлар бугунгача фақат махфий инсайдлар билан шуғулланувчи журналлардагина бор эди. Аммо бир неча ой олдин Горнинг Тошкентда туғилгани тўғрисидаги маълумотнинг сирлилиги қолмади. У сиёсий фаолиятини республикачилар партиясида олиб борган, Дональд Трамп жамоасида турли лавозимларда ишлаган ва унинг энг яқин ҳамкорларидан бири сифатида танилган. Гор Оқ уйда Президент Кадрлар бошқармаси директори сифатида фаолият юритган, шунингдек, сиёсий кампанияларда ҳам жуда муҳим ролда қатнашган. 2025 йил 22 август куни Дональд Трамп уни Ҳиндистондаги элчи лавозимига номзод қилиб кўрсатган.

Ҳозирда у Жанубий ва Марказий Осиё бўйича махсус вакил сифатида фаолият олиб бормоқда. 

Марказий Осиёга ташриф доирасида Сержио Гор Қозоғистонга ҳам кириб ўтиши эълон қилинган. Унинг минтақадаги кичик турнеси 30 октябрга қадар давом этади. Юқорида қайд этилган ташриф мақсадлари қаторида C5+1 формати бўйича келгусидаги режаларни муҳока қилиш ҳам мавжудлиги алоҳида эътиборни тортмоқда. Яъни, бир неча кун олдин АҚШ конгрессменлари Трампни МО давлатлари билан 2015 йилда ташкил топган C5+1 моделидаги саммитнинг юбилейини ташкил қилишга чақирганди. Ўшандан келиб чиқиб, асли тошкентлик бўлган Гор айнан шу масалаларни муҳокама қилиш учун Марказий Осиёда, хусусан Ўзбекистонда бўлиб турибди, дейиш мумкин. Шу ўринда Сержио Гор ва Ўзбекистон ўртасидаги алоқалар анча яхши эканини ҳам урғулаш лозим. Чунки жорий йил сентябрда БМТнинг 80-юбилей сесссияси доирасида Шавкат Мирзиёевнинг Дональд Трамп билан учрашуви ҳамда ундан олдин имзоланган 105 миллиард долларлик битимда Сержио Гор асосий ролларда эди.

Трамп Осиёга катта турне уюштирди

АҚШ Президенти Дональд Трамп 25 октябрь куни  2-президенлик муддати бошланганидан кейинги биринчи Осиё сафарини бошлади. У ушбу сафар давомида Малайзия, Япония ва Жанубий Кореяга бориб, минтақа давлатлари раҳбарлари, хусусан, Хитой Раиси Си Цзиньпин билан ҳам учрашади. Узоқ йўлга отланган Трамп АҚШнинг Қатардаги Ал-Удайд ҳарбий базасида тўхтаб, самолётига ёқилғи қуйди ва шу ерда – самолёт бортида Қатар Амири Тамим бин Ҳамад Ол Соний ва Бош вазир шайх Муҳаммад бин Абдураҳмон бин Жосим Ол Соний билан учрашди. 

Суҳбатнинг матбуот учун очиқ қисмида бир бирига миннатдорлик билдирган етакчилар нега бундай тиғиз кун тартибида учрашув ўтказгани қизиқ. Олдинроқ АҚШ вице-президенти ва Давлат котиби Исроилга келиб кетгани ҳақида айтган эдик. Самолётдаги учрашув эса шундан сўнг бўлиб ўтмоқда.

Мутахассисларнинг фикрича, Ғазо бўйича келишувнинг бир неча жиҳатлари – жумладан, Вашингтоннинг ҲАМАС қуролсизланиши ҳақидаги талаблари ва Ғазога халқаро хавфсизлик кучларини жойлаштириш масаласи – ҳали ноаниқлигича қолмоқда. Амир билан учрашувдан сўнг Трамп Қатар ва бошқа мамлакатлар ҳарбийлари Ғазо учун мўлжалланаётган “халқаро барқарорлаштириш кучлари” таркибида бўлиши мумкинлигини айтди.

“Бизда 59 та мамлакат бор. Жуда кўп давлатлар бу ташаббусни қўллаб-қувватламоқда. Бу узоқ муддатли тинчлик бўлиши керак”, деди у.

Шундан сўнг Трамп Малайзияга учиб кетди. Уни Куала-Лумпурда тантанали тарзда кутиб олишди. Расмий кутиб олиш маросимида АҚШ Президентининг рақсга тушгани эса кўпчиликни лол қолдирди. Балки бу Трампнинг ўзини олдинда кутаётган ютуқдан хурсандчилигидир. ASIAN саммитида қатнашиш учун Куала-Лумпурга борган Трамп шу ерда жорий йил ёзда 5 кун давомида урушган Таиланд ва Камбожа ўртасидаги расмий тинчлик битими имзоланишида қатнашди. Икки давлат Бош вазирлари Трамп ва мезбон Малайзия Бош вазири Анвар Иброҳим гувоҳлигида ҳужжатга имзо чекди. 

Маросимда сўзга чиқар экан Трамп ўзининг тинчлик битимларига воситачилик қилиш қобилиятини юқори баҳолади. АҚШ Президенти Таиланд ва Камбожа ўртасидаги можаро “у аралашган дастлабки урушлардан бири” бўлганини эслади.

“Мен буни қилишни яхши кўраман. Менга ёқади... гўё мен буни севимли машғулот деб айтмаслигим керак, чунки бу севимли машғулотдан анча жиддийроқ, лекин мен яхши биладиган ва мен буни қилишни яхши кўрадиган нарса. Бирлашган Миллатлар Ташкилоти буни қилиши керак, лекин улар буни қилмайди”, деди Трамп ўз нутқида.

Июль ойида Таиланд ва Камбожа ўртасида бошланган ҳалокатли чегара можароси Трампнинг тугатганини даъво қилаётган кўплаб “тугамаган урушлар” қаторига киради. Малайзияда дастлабки сулҳ 28 июль куни АҚШ Президенти иккала томон раҳбарлари билан қўнғироқ қилиб, агар можаро давом этса, иккаласи билан ҳам савдо битимларини тузмаслиги ҳақида огоҳлантиргандан сўнг имзоланди.