13 soatli sinov. Ko‘zi ojiz talabalar Koreyada imtihon topshiryapti (foto)

Janubiy Koreyada kollejga kirish imtihonlari 8 soat davom etadi, ko‘zi ojizlar imtihoni esa 12-13 soatga cho‘ziladi. Bu haqda BBC xabar berdi.

Qayd etilishicha, har yil noyabrda Janubiy Koreyada kollejga kirish imtihoni (College Scholastic Ability Test – CSAT) – eng muhim va mashhur imtihon o‘tkaziladi. Shu kunlarda do‘konlar yopiladi, samolyotlar kechikadi, hatto ishga borish ritmi ham sekinlashadi. Imtihon ko‘plab talabalar uchun bir kunlik “marafon” kabi, chunki u 8 soatdan ortiq davom etadi. Ko‘pchilik talabalar kun oxirida imtihonni tugatib, oilasi bilan uchrashadi. Lekin ko‘rish qobiliyati cheklangan talabalar uchun imtihon juda uzoq davom etadi – ba’zan bu 12–13 soatgacha cho‘ziladi. Ular brayl (ko‘rish qobiliyati cheklangan yoki ko‘rmaydigan odamlar uchun mo‘ljallangan maxsus yozuv tizimi)kitobchalardan va ekran o‘qiydigan kompyuterlardan foydalanib, har bir savolni qo‘l bilan tekshiradi va ma’lumotni eslab qoladi. Matematikada grafik va jadvallarni ham faqat barmoqlari bilan o‘qiydi.

Brayl kitobchalari oddiy kitoblarga qaraganda 6–9 barobar qalinroq bo‘ladi, bu ham imtihon vaqtini uzaytiradi. Shuningdek, imtihon davomida tanaffus bo‘lmaydi, ovqatlanish vaqti yo‘q, shuning uchun ularning chidamliligi katta sinovdan o‘tadi.

18 yoshli Han Dong-hyun tug‘ma ko‘zi ojiz va yorug‘likni ajrata olmaydi. U brayl kitobchalar va ekran o‘qiydigan kompyuter yordamida imtihon topshiradi.

“Imtihon juda uzoq va charchatadi, lekin hech qanday maxsus hiyla yo‘q. Men faqat o‘quv jadvalimga rioya qilaman va o‘zimni boshqarishga harakat qilaman”, deydi u.

Koreys tili bo‘limi ayniqsa qiyin, chunki oddiy kitobcha 16 bet bo‘lsa, brayl versiyasi taxminan 100 bet bo‘ladi. Ekran o‘qiydigan dastur yordamida ham eshitgan ma’lumot tez yoddan chiqadi, shuning uchun Dong-hyun har bir tafsilotni xotirada saqlashi kerak. Matematikada ham grafik va jadvallarni faqat barmoqlari bilan o‘qiydi.

Oldin talabalar hisob-kitobni deyarli butunlay boshida qilardi, lekin 2016 yildan beri “Braille notetaker – Hansone”  (bu ko‘rmaydigan yoki ko‘rish qobiliyati cheklangan odamlar uchun mo‘ljallangan elektron qurilma) ishlatishga ruxsat berilgan.

“Ko‘zi ojiz bo‘lmagan talabalar qalam bilan yozgandek, biz ham Hansone’ga braylda yozamiz va bosqichlarni kuzatib boramiz”, deydi u.

Boshqa talaba Oh Jeong-von imtihon kunining kechki qismi eng qiyinligini aytadi. 
“Tushlikkacha hammasi oson, lekin 4–5 dan keyin, ingliz tilidan keyin va koreys tarixidan oldin – juda qiyin bo‘ladi. Ovqatlanish uchun tanaffus yo‘q, shuning uchun charchoq ko‘p bo‘ladi. Lekin oxirida yutuq borligini bilganim uchun davom etaman”, deydi u.

Ko‘rish qobiliyati cheklangan talabalar uchun eng katta muammo – o‘quv materiallarini olishdagi qiyinchilik. Mashhur darsliklar va onlayn ma’ruzalar oddiy talabalar uchun qulay, lekin brayl versiyasi juda kam. Ko‘plab materiallarni audio yoki brayl formatga aylantirish qiyin, ba’zan butun darslikni qo‘lda yozish kerak bo‘ladi.

Tayyorlov kitoblarining brayl versiyasi kech yetib keladi, shuning uchun ko‘p talabalar materialni imtihondan bir necha oy oldin oladi. 

“Oddiy talabalar yanvar-mart oylarida kitoblarni olib, yil davomida o‘qiydi. Biz esa faqat avgust-sentabrda olamiz”, deydi Jeong-von.