“To‘qtag‘ul” GESda ta’mirlash ishlari qachon yakunlanishi aytildi

north_east

“To‘qtag‘ul”da suv kam. Energetika vaziri qish juda og‘ir bo‘lishini aytdi

Qirg‘izistonda Norin daryosiga qurilgan, qiymati 181 million dollardan ortiq bo‘lgan “To‘qtag‘ul” GESni ta’mirlash ishlari qilish ishlari 2025 yilning noyabr oyi oxirigacha yakunlanadi. Bu haqda bugun, 6 oktyabr kuni Osiyo taraqqiyot banki tomonidan tashkil etilgan media-turda “To‘qtag‘ul” GES kaskadini ta’mirlash qilish bo‘yicha direktor o‘rinbosari Mirlan Ziyaydinov ma’lum qildi.

Ziyaydinovning so‘zlariga ko‘ra, “To‘qtag‘ul” GES 300 MVt quvvatga ega to‘rtta blokdan iborat bo‘lgan. Rekonstruksiyadan so‘ng har bir blok o‘z quvvatini 60 MVtga oshiradi.

GESning umumiy quvvati avval 1200 MVt bo‘lgan bo‘lsa, rekonstruksiyadan so‘ng 1440 MVtga yetadi. Ayni paytda uchinchi va oxirgi blok rekonstruksiya qilinmoqda. Jadvalga ko‘ra, ta’mirlash ishlari joriy yilning 30 noyabriga qadar to‘liq yakunlanadi.

“To‘qtag‘ul” GESni rekonstruksiya qilish – energetika sektorini tiklash loyihasi Osiyo taraqqiyot banki va Yevroosiyo taraqqiyot banki tomonidan moliyalashtiriladi va uch bosqichga bo‘lingan.

1-bosqich 4 ta lotga bo‘lingan:

• 1-lot – “To‘qtag‘ul” GESda suvni dastlabki o‘rganish (2015 yilda yakunlangan) – 157 ming dollar;
• 2-lot – Asosiy transformatorlar va yordamchi uskunalarni almashtirish (2018 yilda yakunlangan) – 16 million 669 ming 360 dollar;
• 3-lot – 500 kV kabel liniyalarini almashtirish (2018 yilda tugallangan) – 9 million 870 ming dollar;
• 4-lot – 500 kV tashqi kommutator (500 kV tashqi taqsimlash moslamasi)dagi asosiy va yordamchi uskunalarni almashtirish (2020 yil oktyabrda yakunlangan) – 5 million 809 ming dollar.

2-bosqich 2 paketga bo‘lingan:

• 1-paket – “Vannalar va gidromexanik uskunalarni tiklash” loyihasi – 13 million 375 ming dollar;
• 2-paket – 4 ta GESni almashtirish (2022 yil – 4-agregat, 2023 yil – 2-agregat, 2024 yil – 1-agregat, 2025 yil – 3-agregat); transformator kamerasidagi kranlarni va ko‘prikli kranlarni qayta tiklash, 695-darajali drenaj nasoslarini almashtirish; to‘g‘on va gidroelektrostansiya binosining yong‘inga qarshi tizimini almashtirish; past bosimli kompressorni almashtirish; birlik sovutish tizimini almashtirish; yoritish tizimi va boshqa yordamchi uskunalarni almashtirish – 120,4 million dollar.

Birinchi bosqich bo‘yicha maslahatchi – Fichtner (Germaniya) – 4 million 400 ming dollar;

Ikkinchi va uchinchi bosqichlar bo‘yicha maslahatchi – Tractebel (Fransiya) – 10 million 473 ming 382 dollar;

“To‘qtag‘ul” GESni rekonstruksiya qilish loyihasini moliyalashtirishning umumiy hajmi 181 million 309 ming 200 dollarni tashkil etadi.

“To‘qtag‘ul” suv ombori o‘tgan asrning 70 yillari o‘rtalarida qurilgan bo‘lib, Qirg‘iziston, O‘zbekiston, Tojikiston va Qozog‘istonda suv iste’moliga ta’sir ko‘rsatmoqda. Suv omborining loyihaviy hajmi 19,5 milliard kub metrga teng.

2024 yilda “To‘qtag‘ul” suv omboridagi vaziyat so‘nggi 5 yildagi eng og‘ir holatga kelib qolgandi. O‘tgan yilning 2 fevral kuni Bishkekdagi issiqlik elektr stansiyasida avariya yuz bergandi va Qirg‘izistondagi gidroelektrstansiyalar yukining oshishiga sabab bo‘lgandi. Shuningdek, bu mazkur suv omboridan suvning chiqish hajmini keskin orttirgandi.