Трамп Си Цзиньпиннинг ваъдасини эслатди

north_east

Тайвань энг йирик ҳарбий машғулотларни бошлади

АҚШ Президенти Дональд Трамп Хитой раҳбари Си Цзиньпин шахсан унга президентлик даврида Хитой Тайванга бостириб кирмаслигига ваъда берганини айтди. Бу ҳақда кеча, 16 август куни “Newsweek” хабар берди.

Журналда ёзилишича, Си Цзиньпин Оқ уй раҳбарига “Сиз Президент экансиз, мен ҳеч қачон бундай қилмайман” деган. Трамп эса бунга жавобан Хитой каби ўзининг ҳам сабрли эканини эслатган ва Тайвань бўйича берилган бу ваъдани қадрлашини айтган.

Шу билан бирга, Америка Президенти Си Цзиньпин айнан қачон унга бундай ваъдаларни берганини айтмаган. Трампнинг иккинчи президентлик муддати давомида икки етакчи ўртасида тасдиқланган биринчи телефон мулоқоти июнь ойида бўлиб ўтган эди. Нашрга кўра, бундай ваъда ўша телефондаги суҳбат пайти берилган бўлиши мумкин.

Хитойнинг Тайванга бостириб кириши Қўшма Штатларнинг ҳарбий жавобини келтириб чиқариши мумкин, бу икки ядровий қудратли давлат ўртасида тўғридан тўғри можарога олиб келиши ва бутун дунё учун кескин оқибатларни юзага келтириши мумкин.

Хитой расмийлари “Тайвань муаммоси” Хитой-Америка муносабатларидаги энг муҳим масалалардан бири эканини бир неча бор таъкидлаган. Пекин “ягона Хитой” тамойилига амал қилишни талаб қилмоқда.

Тахминан 23 миллион аҳолиси бўлган Тайвань қисман тан олинган демократик давлат бўлиб, Пекин уни “исёнчилар вилояти” деб билади. Орол расмийлари Пекин 1980 йиллардан бери илгари сураётган “бир давлат, икки тизим” моделини рад этади. Сўнгги йилларда Хитой орол қирғоқларида бир неча бор кенг кўламли ҳарбий машғулотлар ўтказди, баъзи ҳарбий таҳлилчилар буни босқинчилик машқлари сифатида баҳолади. Пекин Тайванни материк Хитойдан ажратиб турувчи бўғоз орқали бошқа давлатлар ҳарбий кемаларининг ўтишини провокация сифатида қабул қилади.

Си Цзиньпин бир неча бор Тайваннинг материк Хитой билан “қайта бирлашиши” ҳақида гапирган ва Пекинга орол устидан суверенитет ўрнатиш учун 2027 йилгача муддат белгилаган. Трампнинг иккинчи президентлик муддати 2029 йил бошида тугайди.

Вашингтон Тайвань мустақиллигини тан олмайди ва Тайбэй билан дипломатик алоқаларга эга эмас. Айни пайтда, Қўшма Штатлар 1979 йилда қабул қилинган Тайвань муносабатлари тўғрисидаги қонунга биноан оролга қурол сотади. Ушбу ҳужжат ўз-ўзини ҳимоя қилиш учун қурол-яроғларни етказиб беришни назарда тутади.

Эслатиб ўтамиз, аввалроқ АҚШнинг собиқ президенти Жо Байден ҳам Қўшма Штатлар Тайвань мустақиллигини қўллаб-қувватламаслигини айтганди.