Rossiya AZAL samolyotini urib tushirishga buyruq bergan – OAV (video)

2024 yil 25 dekabrda Grozniyga yaqinlashayotganda urib tushirilgan Azerbaijan Airlines (AZAL) aviakompaniyasining Embraer 190 samolyotiga o‘t ochish buyrug‘i rossiyalik havo hujumidan mudofaa kapitani Dmitriy Paladichuk tomonidan berilgan. Bu haqda kecha, 1 iyul kuni Ozarboyjonning “Minval” nashri xabar berdi. 

Tahririyatiga mazkur aviakatastrofa haqidagi shov-shuvli materiallar aks etgan anonim xat yetib borgan. Maktubda havo hujumidan mudofaa kapitanining Rossiya Mudofaa vazirligi buyrug‘i bilan samolyotda o‘t ochilgani haqidagi tushuntirish xati, shuningdek, video, audioyozuvlar va jihozlarning noto‘g‘ri holati haqidagi tafsilotlar mavjud.

“Menga berilgan savollarning mohiyatiga kelsak, men, kapitan Dmitriy Sergeyevich Paladichuk, quyidagilarni tushuntirishim mumkin: Men 274-sonli BM komandiriman, hisob-kitob boshlig‘i, 2024 yil 24 dekabrdan 2024 yil 25 dekabrgacha Grozniy shahrini qamrab olish uchun jangovar navbatchilikda edim. 25 dekabr kuni soat 05:40 da 1-sonli shaylikka chiqish buyrug‘i olindi. Soat 05:48 da uyali aloqa orqali 1-sonli shaylikka o‘tish haqida xabar berdim.

Pozitsiyadagi uyali aloqa beqaror edi, menda boshqa barqaror aloqa vositalari yo‘q edi. Optik tolali kabellar yotqizilgan, ammo terminalga ulanmagan va terish maydoni bo‘lgan raqamli telefon yo‘q edi.

Soat 08:11 da nishonni aniqlash stansiyasi potensial nishonni aniqladi, men MRLSni aniq kuzatishni oldim, bu haqda men 51-diviziya qo‘mondonlik punktiga xabar berdim. 08:13 da men yangilangan koordinatalar haqida xabar berdim: a = 338 daraja, D = 7000 m, H = 490 m, V = 118 m/s, kurs 230 daraja. Menga telefon orqali nishonni yo‘q qilish buyurildi. 

Qo‘mondonlik punktiga xabar qilingan juda qalin tuman tufayli nishon optikada ko‘rinmadi. Soat 08:13:30 da operatorga ishga kirishish buyrug‘ini berdim. Soat 08:13:33 da raketa yo‘riqnomadan chiqib ketdi. Soat 08:13:47 da BM-72V6 TSVS nishonga yetib kelmagani haqida xabar berdi. 08:13:48 da yana ishga kirishish buyrug‘ini berdim. MRLS ma’lumotlariga ko‘ra, birinchi raketa nishon quyidagi koordinatalarga ega bo‘lganda chiqib ketgan: a = 319 daraja, D = 7300 m, H = 697 m, V = 80 m/s. Ikkinchi raketa nishon quyidagi xususiyatlarga ega bo‘lganda uchirildi: a = 311 daraja, D = 8000 m, H = 1300 m, V = 120 m/s”, deyiladi tushuntirish xatida.

“Minval” nashri kapitanning imzosi bilan tasdiqlanganiga qaramay, ushbu xatning haqiqiyligini tasdiqlash majburiyatini olmasligini bildirgan. Qayd etilishicha, tahririyat uning mavjudligining o‘zi, qolaversa, ushbu hujjatning olti oydan beri davom etayotgan tergov uchun ham, jamiyat uchun ham ahamiyati sabab uni e’lon qilishga majbur qilmoqda.

“Bundan tashqari, olingan ma’lumotlar Ozarbayjon Respublikasining fojia holatlarini o‘rganayotgan vakolatli organlari uchun foydali ma’lumot bo‘lishi mumkin.

Ammo xatning mazmunini tasdiqlovchi uchta ovozli xabarning audio yozuvini haqiqiy deb atash mumkin.

Albatta, biz suhbatlarning to‘liq stenogrammasini taqdim eta olmaymiz – ular hali ham tergov organlari tomonidan o‘rganilishi kerak.

Biroq, shuni ta’kidlaymizki, har uchala ovozda ham tezkor buyruq berilgani, ikki marta o‘q uzishgani va raketa parchalari parvozdan samolyotga tegib ketgani da’vo qilinadi. Albatta, bu ma’lumotlar puxta tahlil qilishni talab qiladi va tegishli tuzilmalar bu imkoniyatni qo‘ldan boy bermaydi”, deyiladi xabarda.

Embraer 190 samolyotining qulashi

25 dekabr kuni Azerbaijan Airlines aviakompaniyasining Baku-Grozniy yo‘nalishidagi samolyoti halokatga uchradi. Samolyotda 62 nafar yo‘lovchi va besh nafar ekipaj a’zosi bo‘lgan. Samolyot qulashida 38 kishi halok bo‘ldi, 29 kishi omon qoldi. 

Dastlab samolyotning halokatiga qushlar galasi bilan to‘qnashib ketgani sabab bo‘lgani aytilgan edi. Keyinroq “Euronews” Ozarbayjon hukumatidagi manbalariga tayanib, ushbu aviahalokat Rossiya tomonidan uchirilgan yer-havo sinfidagi raketa tufayli sodir bo‘lganini e’lon qildi. Shuningdek, AZAL Embraer 190 samolyoti halokatining dastlabki sababi sifatida tashqi jismoniy va texnik ta’sirlarni ko‘rsatdi.

Ozarbayjonning Raqamli rivojlanish va transport vaziri Rashod Nabiyev ham samolyot halokatiga “tashqi aralashuv” sabab bo‘lgan bo‘lishi mumkinligini aytdi. AQSH ham laynerning qulashida Rossiyaning havo hujumidan mudofaa tizimlarining ta’sirini ta’kidlamoqda.

Ozarbayjon parlamenti deputati Rasim Musabekov Rossiya tomoni Azerbaijan Airlines fuqarolik samolyotini havo hujumidan mudofaa raketasi bilan urib tushirgani uchun uzr so‘rashi kerakligini aytdi. Keyinchalik Kreml matbuot kotibi Dmitriy Peskov Rossiya Prezidenti Vladimir Putin  Ozarbayjon yetakchisi Ilhom Aliyevdan 2 marta kechirim so‘raganini ma’lum qildi.   

Checheniston hukumati esa Ramzan Qodirovning topshirig‘i bilan Baku-Grozniy yo‘nalishidagi AZAL aviakompaniyasiga tegishli samolyot halokati oqibatida vafot etgan va jabrlanganlarning oilalariga moliyaviy va boshqa yordam ko‘rsatishga tayyor ekanini bildirdi. Lekin Ozarbayjon Prezidenti ma’muriyati hech qanday yordamga muhtoj emasligini va bunday yordamni qabul qilmasligini ma’lum qildi.