Ukraina aholisi urush tufayli qanchaga kamaygani aytildi

2022 yilda keng ko‘lamli urush boshlanganidan 2024 yilning o‘rtalarigacha Ukraina aholisi Kiyev nazorati ostidagi hududda 40 milliondan ortiq kishidan 31,1 millionga qisqardi, ya’ni 2,5 yil ichida u 10 millionga kamaygan. Bu haqda “Frontliner” xabar berdi.

1990 yillarda Ukraina mustaqilligini e’lon qilganidan keyin uning aholisi 50 million kishidan oshdi. Demografik vaziyatga ommaviy migratsiya, o‘lim va tug‘ilishning rekord ko‘rsatkichlari hamda qarib borayotgan millat o‘ta salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda.

Jurnalistlarning fikricha, aholining kamayishiga asosiy sabab ukrainaliklarning xorijga ommaviy chiqib ketishi bo‘lgan. Hozirda 5 milliondan ortiq fuqarolar mamlakat tashqarisida, asosan Yevropa mamlakatlarida: Polsha, Germaniya, Chexiya, Italiya va Ispaniyada istiqomat qiladi.

Maqola mualliflarining ta’kidlashicha, urushning har yili o‘tgan sayin muhojirlar vataniga qaytish istagida bo‘lganlar, ayniqsa chaqiruv yoshidagi erkaklar kamayib bormoqda. Rasmiylar odamlarni ish va uy-joy bilan ta’minlash uchun safarbarlik va imtiyozli dasturlardan mutaxassislarni zaxiralash kabi odamlarning qaytishi uchun rag‘batlantiruvchi vositalarni ishlab chiqishga harakat qilishlariga qaramay, millionlab ukrainaliklar boshqa mamlakatlarda o‘z hayotlarini qurishda davom etmoqda.

Harbiy harakatlar tufayli mamlakatning frontga yaqin hududlari eng ko‘p aholini yo‘qotdi: Donetsk, Lugansk, Xerson, Zaporoje va Xarkov viloyatlari. Jang chizig‘i yaqinidagi aholi punktlarida asosan keksa odamlar qolmoqda.

Bundan tashqari, urush, doimiy stress va zaiflashgan tibbiy tizim tufayli o‘lim ko‘paymoqda. 2023 yilda 495 mingga yaqin o‘lim qayd etildi, bu urushgacha bo‘lgan ko‘rsatkichlardan uchdan bir baravar ko‘p va tug‘ilish darajasidan deyarli uch baravar ortiqdir.

2023 yilda Ukrainada davlatning butun zamonaviy tarixida eng kam bola tug‘ildi – 180 ming. Mamlakatda aholining qarishi ham kuzatilmoqda: agar 18 yoshgacha bo‘lgan bolalar ulushi 15 foiz bo‘lsa, Ukrainada 60 va undan katta yoshdagilar allaqachon 27 foizni tashkil qiladi.

2024 yilda hukumat 2040 yilgacha demografik rivojlanish strategiyasini va 2024-2027 yillarga mo‘ljallangan rejani tasdiqladi, biroq jurnalistlarning qayd etishicha, hozirda tug‘ilganlik uchun to‘lovlar inflyatsiya tufayli tezda qadrsizlanyapti, infratuzilma loyihalari sekin amalga oshirilmoqda.

Ma’lumotlarga ko‘ra, 2041 yilga borib Ukraina aholisi yana 10 millionga, ya’ni 29 millionga kamayishi mumkin. O‘sish faqat janglar tugagach, qochqinlar qaytib kela boshlaganda, ko‘proq bolalar tug‘ilganda va Ukrainada munosib yashash sharoitlari yaratilsa mumkin bo‘ladi.

Eslatib o‘tamiz, avvalroq “Gallup” tashkiloti ukrainaliklar orasida so‘rovnoma o‘tkazgandi. Unga ko‘ra, Rossiya-Ukraina o‘rtasida urush boshlanganidan beri uch yildan ortiq vaqt o‘tgach, ukrainaliklarning aksariyati Rossiya bilan urushni muzokaralar orqali yakunlash tarafdori bo‘lib qolmoqda.