Jahon iqtisodiyotida strategik mahsulotlar haftani qanday boshladi?

AQSH dollari zaiflashmoqda. O‘zbekistonda dollar kursi bugun, 17 noyabr holatida 54 so‘m yuqorilab, 12 039 so‘mni tashkil qilgan bo‘lsa-da, umumiy sahnada tushishda davom etmoqda. AQSH dollari ushbu haftada ham zaiflashuvda davom etib, siyosiy noaniqlik, uzoq davom etayotgan ma’lumotlar “qorong‘iligi” kabilar bosimi ostida qolmoqda. Hatto dekabr oyida yana pasayish ehtimoli yuqori baholanmoqda. Dollar qadrsizlanishi fonida yevro va funt-sterling barqarorlashmoqda.

Neft narxi tushmoqda. 17 noyabr kuni AQSHda ishlab chiqariladigan eng mashhur neft xomashyosi turi West Texas Intermediate (WTI) fyucherslari bir barrel uchun 59,8 dollarga tushdi, bu esa oldingi sessiyadagi o‘sishlarni qisman yo‘qotdi. Prezident Tramp 16 noyabr kuni respublikachilar Rossiya bilan savdo qiladigan har qanday davlatga sanksiya joriy qilish bo‘yicha qonun loyihasini tayyorlayotganini aytdi va Eron ham ushbu ro‘yxatga qo‘shilishi mumkinligini tilga oldi. Shunga qaramay, neft bozorining istiqbollari salbiy bo‘lib qolmoqda, yil oxiri va keyingi yil uchun taklif ortishi kutilmoqda, chunki Neftni eksport qiluvchi davlatlar tashkilotiga a’zo bo‘lgan va bo‘lmagan ishlab chiqaruvchilar ham talab o‘sishining sekinlashishi fonida ishlab chiqarishni oshirmoqda.

Ko‘mir narxi oshmoqda. Ko‘mir narxlari tonnasiga 110 dollardan oshdi va avgust oxiridan beri eng yuqori darajaga yaqinlashmoqda. Bu, asosan, Xitoy kabi yirik iste’molchi davlatning yangi stimulyatsiya choralarini joriy qilishi kutilayotgani bilan bog‘liq.

O‘tgan hafta oxirida Xitoy Moliya vaziri Lan Foanning aytishicha, moliyaviy siyosat keyingi besh yil davomida mustahkamlanadi. U Xitoy iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishni barqaror qo‘llab-quvvatlash uchun byudjet, soliq siyosati, davlat obligatsiyalari va transfer to‘lovlar kabi vositalardan foydalanishini qayd etdi.

Xitoy, shuningdek, ko‘mir energiyasiga tayanishni o‘nlab yil davomida saqlab qolishini bildirgan, 2030 yilga qadar talab cho‘qqisini maqsad qilgan. Bu yondashuv boshqa Osiyo mamlakatlari va Yevropada ham ko‘mirga bo‘lgan qaramlikning davom etishini aks ettiradi, bu esa energiya ta’minotidagi beqarorlik va ma’lumot markazlaridan kelayotgan elektr energiyasiga bo‘lgan talabning ortishi bilan bog‘liq.

Oltin narxi barqarorlashmoqda. Dushanba kuni oltin narxi bir unsiya (31,1035 gramm) uchun taxminan 4,080 dollar atrofida barqarorlashdi, bu ikki kunlik pasayishdan keyin yuz berdi. O‘tgan hafta AQSH Markaziy Banki rasmiylarining izohlaridan so‘ng, dekabr oyidagi stavka pasayishi bo‘yicha kutishlar kamaydi; bozorlar hozir 46% ehtimol berayotgan bo‘lsa, bu oy boshida 60 foizdan oshgan edi.

Shu bilan birga, oltin yil boshidan beri 55 foizga o‘sdi va 1979 yildan beri eng kuchli yillik daromadga yo‘naltirilmoqda, bu esa markaziy banklarning faol xaridlari va fiskal hamda geosiyosiy xavflardan himoyalanishni istagan investorlarning doimiy talabidan qo‘llab-quvvatlanmoqda.